Wywiad: „Aplikacje to wielka szansa“

Korzystam głównie z Whatsappa, Instagramu i Snapchatu, żeby mieć kontakt z moimi dziećmi. Zawodowo używam często notatnika. Słucham sporo muzyki i sprawdzam prognozę w serwisie pogodowym, żeby wiedzieć, kiedy będę mógł skorzystać z aplikacji Runtastic. Ale od grudnia zeszłego roku poddaję się pewnemu eksperymentowi – nie zainstalowałem na telefonie funkcji maila do celów zawodowych.

Tak, żyję (śmiech). Uważam, że to bardzo dobre. Zwalnia to trochę tempo życia, choć z drugiej strony też nieco utrudnia codzienność. Gdy chcę sprawdzić maile w drodze, muszę wyciągnąć laptopa lub tablet.

Zanim odpowiem na to pytanie, chciałbym wspomnieć o jednej ważnej rzeczy: współpracujemy z bibliotekami, do których przychodzą dzieci, aby testować aplikacje. Nie wszystkich rodziców stać na drogie urządzenia. Media cyfrowe, a więc aplikacje, konsole lub zabawki elektroniczne potrafią być drogie. Dzięki kooperacji z bibliotekami wszystkie dzieci mogą brać udział w projekcie. Chodzi mi w nim także o przekazywanie wartości demokratycznych: każdy może przyjść, aby wziąć w tym udział. To, czego chcemy się dowiedzieć, to jak dzieci oceniają zrobione z myślą o nich rzeczy. W końcu nie jest tak, że to, co dorośli aprobują, lubią też dzieci.

Otóż to. Chodzi o to, aby pobudzić dzieci do myślenia. Podam Paniom przykład: dużą różnicę stanowi omawianie lektury szkolnej i czytanie książki w domu. Granie dla własnej przyjemności odbywa się inaczej niż wtedy, gdy po grze trzeba ją jeszcze ocenić. U nas dzieci mają porównywać, oceniać i dyskutować z innymi dziećmi. Zbierają wrażenia i uczą się formułowania i zapisywania myśli. W tym procesie kumuluje się wiele różnych kompetencji. I ogromną rolę odgrywa oczywiście także zrozumienie demokracji. Ostatecznie nie musi być tak, że nagrodę zdobędzie gra wybrana przez jedno z jury w jednej z 20 bibliotek, które biorą udział w projekcie.

Często jestem pytany, od jakiego wieku można polecić dzieciom komunikatory lub media społecznościowe. Dla rodziców podanie przybliżonego wieku jest naprawdę bardzo ważne. Ale czy nasze pytanie jest poprawnie sformułowane? Myślę, że powinniśmy pytać o to, co jest realistyczne. Instagram, Snapchat lub Facebook – to są cyfrowe place zabaw dzisiejszych czasów. Raz po raz słyszę rodziców, mówiących: „Ach, Whatsapp, to potwór pożerający dane. Lepiej korzystać z Threema”. Ale wyobraźmy sobie teraz plac zabaw, na którym wszystkie zabawki są z drewna, który jest bardzo bezpieczny, tak że dzieci mogą się przewrócić nie robiąc sobie krzywdy. Tylko że nie ma tam nikogo z kim można by się pobawić! Wszyscy kumple są mianowicie na innym placu.

Dokładnie. Malując taki obraz, chcę powiedzieć, że bardziej realistycznie podejdziemy do rzeczy, odpowiednio przygotowując dzieci na potencjalne niebezpieczeństwa i problemy, aby w nagłej sytuacji wiedziały, jak zareagować. To jest kompetencja medialna.

To absolutnie nierealistyczne.

Trudno udzielić tu jednoznacznej odpowiedzi. Nie wszystkie sześciolatki są takie same, także nie ośmio- lub dziesięciolatki. Jedno dziecko jest roztargnione, inne absolutnie zakochane w technice. Pierwszy kontakt z aplikacjami dzieci mają przez rodziców. Drugi, kiedy dostają swój własny smartfon. Podarowaniu dziecku smartfona musi towarzyszyć przygotowanie na spotkanie z internetem. Od tego momentu dziecko ma otwarty dostęp do sieci. Dlatego trzeba przygotować je na to, jakie zalety i niebezpieczeństwa się z tym wiążą. Pojawia się temat odpowiedzialności za samego siebie. Gdy dziecko ma własny smartfon, kontrola rodziców jest ograniczona.

Ważną kwestią są zakupy w aplikacjach. W zasadzie nie ma nic złego w kupnie kolejnego poziomu gry. Ale potępiam aplikacje, gdy nie da się prowadzić gry bez kupna dodatkowych elementów. W przypadku bezpłatnych gier zawsze zapytałbym, czy na pewno są bezpłatne. Gdy dzieci wydają pieniądze za pomocą naładowanej karty, powinny sobie – podobnie jak w przypadku kieszonkowego – postawić limit wydatków, aby zachować kontrolę. Ogólnie uważam, że gry nie powinny w żaden sposób wywierać nacisku na dzieci, stawiać im warunków lub rozpraszać ich uwagi wiadomościami i powiadomieniami akustycznymi.

To prawda. Dużo się zastanawiałem, dlaczego mówiąc o tej kwestii tak często zaczyna się od problemów. Aplikacje i media cyfrowe budują wielkie szanse. Apki, smartfony i tablety są wspaniałymi, wspomagającymi kreatywność mediami, dzięki którym każdy może pisać, fotografować i obrabiać zdjęcia. Efekty można natychmiast opublikować w internecie. Każdy z łatwością może stworzyć swój eBook, na przykład dzięki aplikacjom „Book Creator” lub „Comic Life”. Z dziećmi, które się tym zajmują, można porozmawiać o tym, co można robić ze zdjęciami, a czego nie. Co mi wolno? Co to są prawa autorskie? Podczas gdy dzieci kreują swoje eBooki lub albumy foto, łatwiej poruszyć takie tematy. Kreatywne aplikacje są dobrą alternatywą dla gier. Wiele dzieci korzysta wyłącznie z aplikacji z grami, bo zwyczajnie nie wie o istnieniu innych możliwości.

Wywiad przeprowadziły Insa Gronewold i Katja Liebigt.